شناسنامه فرش چیست؟

در ابتدا باید با اصطلاحات معروف آشنا شویم. لیبل، اتیکت، برچسب یا شناسنامه فرش هر چهار مورد عناوینی هستند که مشخصات فنی فرش ماشینی را توسط آن نمایش می دهند. در واقع همان طور که هر انسانی دارای شناسنامه است و مشخصات وی در آن درج گردیده، به هنگام تولید فرش نیز تمامی مشخصات قالی را در یک برچسب چاپ کرده و آن را توسط حرارت به پشت فرش ماشینی می چسبانند.

در این لیبل که به شناسنامه فرش نیز معروف است، نام و نشان تجاری و هر آنچه که مورد نیاز است نوشته می شود. بنابراین از این طریق به راحتی اطلاعات مورد نیاز در دسترس مشتری قرار گرفته و با توجه به آن می تواند خرید صحیح و مطمئنی را داشته باشد.

اطلاعات فنی در برچسب پشت فرش ماشینی چه مواردی هستند؟

در شناسنامه فرش ماشینی اطلاعات مختلفی درج می شود که به طور کلی موارد زیر در اغلب برچسب ها درج می شود:

۱) تراکم شانه در متر

به هنگامی که در یک متر از عرض فرش تعداد گره های موجود را شمارش نماییم، به شانه فرش که تراکم عرضی نیز نام دارد پی می بریم. برای نمونه فرش ۱۰۰۰ شانه واقعی در یک متر دارای هزار گره است.

۲) تراکم پود در متر

این اصطلاح در میان افراد عامه و فروشندگان رواج یافته است. اما در واقع نحوه محاسبه تراکم پود یا تراکم طولی بسته به این است که در هر ردیف چه تعداد پود مورد استفاده قرار می گیرد. در حال حاضر دستگاه های بافندگی از ۳ پود استفاده می کنند. بنابراین تراکم پودی از حاصل ضرب شانه در تعداد پود به دست می آید.

به عنوان مثال برای بدست آوردن تراکم پودی فرش ۱۰۰۰ شانه، باید عدد ۱۰۰۰ را در تعداد پود که در این مثال ۳ می باشد، ضرب نمود و حاصل ۳۰۰۰ می شود.

۳) نخ خاب

نخ خاب نخ U شکلی است که به دور نخ تار و پود بافته می شود. جنس این نخ تاثیر به سزایی در کیفیت و استحکام و هم چنین قیمت دارد. بنابراین جنس نخ خاب را نیز در این قسمت چاپ می کنند.

۴) ارتفاع نخ خاب

میزان نرمی و لطافت یک فرش تا حد زیادی وابسته به ارتفاع نخ خاب می باشد. به همین جهت ارتفاع آن را نیز در شناسنامه فرش می نویسند.

۵) نخ پود

نخ پود نیز از دیگر نخ های کاربردی است که جنس آن در کیفیت قالی موثر است. معمولا از الیاف پنبه و یا ترکیبی از نخ های مختلف استفاده می شود و نام آن را در اتیکت فرش درج می کنند.

۶) نخ تار

کیفیت نخ تار نیز اهمیت دارد. به همین جهت از جمله مواردی است که در لیبل فرش از جنس آن نام می برند. جنس این نخ نیز در قیمت موثر می باشد.

۷) رنگ زمینه

فرش های ماشینی در انواع رنگ های مختلف گردویی، سرمه ای، فیلی و … بافته می شوند. هر طرحی ممکن است دارای چندین رنگ مختلف باشد و از این رو باید رنگ زمینه نیز در شناسنامه فرش مشخص شود.

۸) تعداد رنگ

فرش های ماشینی در تعداد رنگ های استاندارد تولید می شوند که عموما ۶ ، ۸ ، ۱۰ و بعضا ۱۲ یا ۱۴ رنگ دارند. این تعدد رنگی در نرخ قالی موثر است و باید تعداد آن ذکر شود.

۹) ابعاد فرش

ابعاد فرش نیز مانند رنگ دارای استانداردهای مشخصی است که در این بین فرش ماشینی ۱۲ ، ۹ و ۶ متر رواج بیشتری در بین افراد دارد. از دیگر سایزهای مرسوم می توان ابعاد ۲.۲۵*۱.۵ ، ۱.۵*۱ ، ۱*۱ و ۸۰*۵۰ نیز نام برد. هم چنین بافت قالی به صورت سفارشی و در ابعاد دلخواه را نیز برخی از شرکت ها انجام می دهند.

۱۰) نام/ کد طرح

برخی از فروشگاه ها نام یا کد فرش و برخی نیز هر دو را در شناسنامه فرش قید می کنند. لازم به ذکر است که این کد و نام در هر تولیدی می تواند متفاوت باشد. مثلا ممکن است عنوان یک فرش در یک فروشگاه پیچک و در فروشگاه دیگر سروین باشد.

۱۱) نحوه شست و شو

از آن جایی که در فرش های ماشینی الیاف و نخ های مختلفی به کار می رود و جنس هر یک متفاوت است، از این رو در نحوه شست و شوی فرش نیز موثر است. بنابراین بهتر است این نکته را خریداران مد نظر قرار دهند تا ماندگاری فرش افزایش یابد.

۱۲) برند یا مارک

کارخانجات تولیدی و یا فروشگاه ها دارای نام، لوگو ویا مارک متمایزی هستند که با آن معرفی و شناخته می شوند. به عبارتی مارک یا برند نشان از نام تجاری برند شرکت تولید کننده دارد. این مورد نیز به جهت شناسایی فروشگاه یا کارخانه علاوه بر برچسب فرش معمولا بر روی کاور فرش نیز درج می گردد.

۱۳) درجه کیفی

در فرش های ماشینی، درجه فرش بیانگر کیفیت و مرغوبیت آن می باشد. بنابراین فرش درجه یک با کیفیت ترین قالی است. فرش درجه یک و نیم، فرش درجه دو و فرش ماشینی درجه سه به ترتیب ممکن است دارای کاستی های بسیار اندکی باشند. اما این مورد در فرش درجه یک به هیچ عنوان نیست. پس به هنگام دریافت فرش حتما این مورد را از طریق شناسنامه فرش ماشینی کنترل نمایید.

۱۴) دستگاه بافت

با توجه به توانایی هر دستگاه، انواع فرش ماشینی با شانه و تراکم های مختلف را تولید می نمایند. نام دستگاه نیز از دیگر مواردی است که ذکر می شود.

۱۵) علامت استاندارد

استاندارد فرش علامتی مشخص با ۱۰ کاراکتر که ۹ کاراکتر آن اعداد و یک کاراکتر آن حروف فارسی است و علامت آن در برچسب پشت فرش درج می شود.

جمع بندی

تا به این جا عمده ترین مواردی که در شناسنامه یا برچسب پشت فرش ماشینی به کار می رود را شرح دادیم.

بهتر است بدانید که برخی از تولیدی ها ممکن است موارد دیگری را نیز درج نمایند. مانند گواهینامه های کیفیت و مدیریتی، گواهینامه های ایزو و اس جی اس، نشان عضویت اتحادیه و انجمن صنایع نساجی ایران و پروانه های تحقیق و توسعه.

هم چنین  تکنولوژی جدید قالی ماشینی این امکان را دارد که مشخصات فنی تولید کننده فرش را در پشت فرش قسمت پایین آن بافت نماید.

به طور کلی اصلی ترین مواردی که باید بدانید، مشخصاتی است که در بالا به آن اشاره نمودیم.