تفاوت فرش با گلیم چیست؟
کارشناسان شزرکت فرش تندیس خاطره کاشان معتقدند که با تعریف فرش و گلیم است که می‌توان به تفاوت میان آنها پی برد. آنها می‌گویندکه در تعریف فرش یا گلیم ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که هر بافته‌ای، هر پارچه‌ای و به طور کلی هر داربافتی یک تار دارد و یک پود. این مسئله در مورد فرش و گلیم نیز صادق است. اما فرش در اینجا یک تفاوت اساسی با گلیم دارد که آن هم پرز فرش است. این در واقع اولین و مهم‌ترین تفاوت فرش با گلیم است.
در ادامه ۴ فرق فرش با گلیم را به طور جداگانه بررسی کرده‌ایم:
۱- فرش پرز داره اما گلیم نه
همانطور که اشاره کردیم فرش‌ها بر خلاف گلیم‌ها علاوه بر تار و پود دارای پرز هم هستند. پرز فرش دقیقا همان چیزی‌ست که که مخاطب آن را لمس می‌کند. اما در مورد گلیم این پرز ها وجود ندارند. یعنی در گلیم چیزی که مخاطب آن را لمس می‌کند مغز پشم یا کرک نیست، بلکه کناره کرک است. اصلاحا می‌گوییم که فرش‌ها پرز بافی و گلیم‌ها تخت بافی می‌شوند.
۲- گلیم سریع بافته میشه اما فرش نه
گفتیم که گلیم‌ها تخت‌بافی می‌شوند. این تخت بافی سرعت تولید آنها را بالا می‌برد. برخلاف فرش‌های دستباف که سرعت تولید آنها بسیار کم است. این تفاوت فرش با گلیم تاثیر تعیین کننده‌ای نیز بر روی ارزش آنها دارد.
به طور کلی در گلیم‌ها روش بافت خیلی ساده‌تر از فرش می‌باشد. به عنوان مثال در فرش‌ها به ازای هر رج ۱۰۰ تا ۲۰۰ گره خورده می‌شود ولی در گلیم‌ها این اتفاق نمی‌افتد و گلیم‌ها ساده‌بافی می‌شوند.
در تصاویر بالا به ترتیب نمونه‌ای از گلیم خراسان (سفره کردی) و گلیم گبه (گلیم عروسکی) نشان داده شده است که بسیار جدید هستند و کاربردهای زیادی در دکوراسیون خانه دارند. نظر شما در مورد آنها چیست؟ آیا دوست دارید نمونه‌های بیشتری از آنها ببینید؟
عموما گلیم‌ها افقی‌باف و فرش‌ها عمودی‌باف هستند. اما نه به صورت مطلق. تقریبا ۸۰ درصد گلیم‌ها بر روی دارهای افقی بافته می‌شوند. اما مثلا گلیم‌های سمت آذربایجان جزء آن۲۰ درصدی هستند که برای بافت آنها از دار عمودی استفاده می‌شود. از طرفی معمولا ۸۰ درصد فرش‌ها بر خلاف گلیم‌ها بر روی دارهای عمودی بافته می‌شوند. ولی در برخی مناطق فرش‌ها را بر روی دارهای افقی هم می‌بافند. مثلا عشایر کلا افقی‌باف هستند و بافت فرش را بر روی دارهای افقی انجام می‌دهند.
۳- گلیم محدودیت طرح داره اما فرش نه
نکته مهم دیگری که کارشناسان در فرش گره درباره تفاوت فرش با گلیم مطرح می‌کنند، مسئله محدودیت طرح و نقشه در گلیم‌بافی است. واقعیت این است که نوع و روش بافت گلیم‌ها، محدودیت زیادی در طرح نقشه آنها ایجاد می‌کند. در حالی که برای بافت فرش هیچ گونه محدودیتی از این نظر وجود ندارد. به بیان دیگر در گلیم‌ها نقشه‌ها ساده و انتزاعی هستند. اما در فرش‌ها می‌توان نقشه‌هایی با طرح‌های پچیده را نیز با تمام ریزه کاری‌هایش اجرا کرد.
البته بد نیست به این نکته هم اشاره کنیم که همین محدودیت باعث شده که نقشه‌های گلیم با ویژگی‌های سبک دکوراسیون مدرن منطبق‌تر باشد. به همین دلیل است که امروزه خیلی‌ها به دنبال خرید گلیم برای دکوراسیون مدرن منزل‌شان هستند.
یک نکته مهم: حواستان باشد که اگر طرح خاصی را برای فرش دستباف مد نظر دارید، می‌توانید از فرش گره بخواهید که آن طرح را برایتان اجرا کنند. زیرا این مجموعه سفارش تولید فرش با ابعاد و طرح های مختلف را قبول می‌کنند.
۴- بافت فرش الیاف بیشتری میخواد
نیاز به مواد اولیه بیشتر را می‌توان به عنوان آخرین تفاوت فرش با گلیم عنوان کرد. به گفته کارشناسان در فرش گره مثلا اگر برای بافت یک متر مربع فرش چیزی حدود ۸ کیلوگرم پشم مصرف شود، این عدد برای گلیم به ۱ کیلو و ۲۰۰ گرم می‌رسد! به بیان دیگر بافت فرش به مواد اولیه بیشتری نسبت به گلیم نیاز دارد.
دکوراسیون جدید، آخرش فرش یا گلیم؟
احتمالا تا حالا متوجه شده‌اید که چرا فرش نسبت به گلیم ارزش بیشتری دارد. گلیم مثل فرش نفیس و فاخر نیست، چون هم سرعت بافت گلیم از فرش بیشتر است و هم مواد اولیه برای تولید گلیم کمتر از فرش می‌باشد!
اما با این وجود استفاده از گلیم در دکوراسیون مدرن و امروزی بسیار رایج بوده و توجه بسیاری از طراحان دکوراسیون داخلی را به خود جلب کرده است. چرا؟ به خاطر همان نقشه‌های ساده! چون نقشه‌های ساده گلیم کاملا با دکوراسیون مدرن و امروزی تطبیق دارد.
البته استفاده از گلیم در دکوراسیون کلاسیک و سنتی هم بسیار مورد توجه است. عملا این به شما بستگی دارد که چه گلیمی با چه ترکیب رنگ و چه نقشه‌ای را برای دکوراسیون منزل‌تان انتخاب کنید.
امروزه این مسئله حتی در مورد فرش هم صدق می‌کند. هرچند که کاربرد فرش در دکوراسیون بیشتر برای سبک‌های کلاسیک و سنتی مناسب است، اما استفاده از آن در دکوراسیون مدرن نیز امکان‌پذیر است.
