فرش درختی
نقشِ درخت یکی از قدیمی ترین نقش های مقدس ایرانیان است که آنرا در صنایع بومی به کثرت می توان دید. نقش درخت، در سنگ نگاره های کهن، حجاری های تخت جمشید، پارچه ها، مینیاتورها و سفال های ادوار گوناگون تاریخی مشاهده و مانند دیگر نقش های سنتی دارای ارزش و قداست والایی بوده است. در شکل مقابل، نقش درخت حکاکی شده در تخت جمشید مشاهده می گردد.
فرش های درختی یکی از پرمخاطب‌ترین فرش‌هایی است که در دوران صفوی بافته شده است. در متن ذیل به یکی از نمونه‌های فرش درختی که متعلق به شمال غرب ایران است و در موزه هنری فیلادلفیا نگهداری می‌شود، اشاره می‌کنیم.
فرش درختی یکی از مشهورترین و پر مخاطب‌ترین نمونه فرش در دوران سنتی قالی بافی ایران است که شش درخت سرو مانند ستون‌هایی در رنگ‌های متنوع، یک ترکیب متقارن و قابل توجهی را در این فرش اصیل ایرانی بوجود آورده است.
به گوشه‌ایی از توصیفات زیبا ارتور پوپ از فرش درختی مجموعه ویلیامز در کتاب سیری در هنر ایرانی اشاره می کنیم.
«درونمایه طرح آشکارا باغ بهشتی است که با جلال و جبروت می‌درخشد. هر گوشه آن از هر باغ این جهانی کامل‌تر و مجلل‌تر است. در این باغ جانوران وحشی سرگردان نیستند و هیچ اثری از جنگ و ستیز نیست؛
آرامش باغ را حتی صدای پرندگان برهم نمی‌زند. فرشی است هیجان انگیز اما توام با وقار همراه با شتاب زیبای حرکت به بالا که چندان مشهود نیست اما جاذبه‌ای مقاومت ناپذیر دارد؛ از لحاظ نگاره‌پردازی و رنگ حاکی، ادراکی از زیبایی ناب است. برداشتی است دقیق و بی‌کم و کاست از یک بینش نادر، انواع درختان پر شکوفه در میان لاله‌ها، زنبق‌ها و گل های بهاری دیگر در کنار سروهای پر وقار شکوهمند به جلوه درآمده اند.
رنگ بنفش سرخ فام زمینه و سبز درخشان شاخ و برگ‌ها، درخشش ستاره‌گون هزاران شکوفه، لمعان ( درخشش) نقره‌ایی تمام باغ و نوعی حال و هوای آن جهانی بودن، منظره‌ایی پدیدار کرده است که از هر باز نمایی دیگر در هنر ایرانی از نظر احساس برتر است.»
از انواع درختان مورد استفاده در طرح درختی می توان به درختان سرو، کاج، بید مجنون و انواع درختان با شاخه، گل و میوه که در طبیعت وجود دارند، استفاده کرد. از طرح های درختی می توان به سبزی کار، حیواندار، ترنجدار، گلدانی و … اشاره کرد.
درختی حیوان دار: در این طرح نقش درختی قرار دارد که در اطراف آن، نقوش پرندگان، مرغان زیبا و جانورانی چون آهو، شیر و پلنگ و… طراحی می شود.
در تصویر مقابل، طراحِ فرش علاوه بر اینکه تصویر جانورانی چون خرگوش، آهو، اردک و لک لک و … را در متن فرش و در لابه لای تصویر درختان به کار برده است، از تصاویر برخی از این حیوانات، در حاشیه فرش با درختانِ کوتاه پرشکوفه، استفاده کرده است.
